Hukuken geçerli bir sebebe dayanmaksızın, uygun bir illiyet bağına istinaden taraflardan birinin zenginleşirken diğer tarafın fakirleşmesine sebepsiz zenginleşme denir.
Kanuni Düzenleme ve Emsal Karar
TBK md.77: ‘’Haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür. Bu yükümlülük, özellikle zenginleşmenin geçerli olmayan veya gerçekleşmemiş ya da sona ermiş bir sebebe dayanması durumunda doğmuş olur.’’
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 2023/5451 E. ve 2024/2871 K. sayılı kararı: ‘’Kötü niyetli olmasa da, alacaklı tarafından yasadaki boşluktan yararlanılarak bir ilamdaki haklar için ayrı ayrı takip başlatılarak sebepsiz zenginleşmeye neden olacak şekilde fazladan avukatlık ücreti talep edilmesi hakkın kötüye kullanılmasıdır. Bu durum hukuk düzeni tarafından korunamaz. Hâkim, yasadaki boşluğu objektif iyi niyet kuralları içinde doldurmak zorundadır. İlam bir bütün olmasına rağmen yasal ve geçerli bir neden olmaksızın alacaklının vekâlet ücreti ve yargılama gideri yönünden ayrı takip başlatmak suretiyle yasalarda belirtilen dürüstlük kuralına uymadığı, borçlunun zarara uğramasına neden olduğu anlaşılmıştır.’’
Şartlar
1)Taraflardan birinin zenginleşmesi, diğer tarafın ise fakirleşmesi,
2)Zenginleşme haklı bir sebebe bağlı olmaması,
3)Zenginleşme ve zenginleştirici eylem arasında illiyet bağı bulunması şartlarının sağlanması halinde sebepsiz zenginleşme durumu söz konusu olur.
İade Talep Edilemeyecek Durumlar
TBK md.81 gereğince, hukuka ve ahlaka aykırı bir sonucun gerçekleşmesi amacıyla, verilen şey geri istenemez ancak sebepsiz zenginleşmeden doğan alacak devlete mal edilmesine karar verilebilir.
Zamanaşımı
Sebepsiz zenginleşmeden doğan zararı, sebepsiz zenginleşmeden kaynaklı fakirleşen kişinin, eylemin öğrenildiği tarihten itibaren 2 (iki) yıl, herhalde 10 (on) yılın geçmesiyle alacak zamanaşımına uğramaktadır.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Sebepsiz zenginleşmeden kaynaklı davalarda görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise davalının yerleşim yeri mahkemeleridir.